Trong golf,nhất là giới nghiệp dư,tỷ lệ người chỉ dùng một bóng cho cả cuộc chơi không cao. Theo luật chơi,bóng bị liệt vào tình trạng mất khi không được tìm thấy sau ba phút.

Việc mất nhiều hay ít bóng phụ thuộc chủ yếu vào trình độ và địa hình sân. Theo dữ liệu riêng của CNN,mỗi golfer trình độ trung bình sẽ mất từ một đến bốn quả cho mỗi vòng. Tuy nhiên,CEO Shaun Shienfield ở một công ty chuyên tìm bóng thất lạc rồi bán lại khắp Mỹ và Canada lại đưa ra con số cao hơn. Shienfield nói mỗi golfer tầm trung mất ít nhất ba quả cho mỗi vòng.

Và như thế,khi đưa ước tính này vào lượng golfer và số vòng chơi ở Mỹ cũng như toàn cầu,số lượng bóng mất sẽ ở mức khổng lồ.

Một con hải cẩu bơi bên cạnh những quả bóng golf bị bỏ quên ở vịnh Monterey,California,Mỹ năm 2017.

Thống kê từ Royal & Ancient,tổ chức quản lý golf thế giới cho thấy năm 2023 có tổng cộng 31,6 triệu golfer tại 146 quốc gia. Trong khi đó,Hiệp hội golf Mỹ ghi nhận 45 triệu người tham gia môn này,gộp được 531 triệu vòng ở gần 17.000 sân.

Và như thế,theo tính toán của chuyên gia Shienfield,tổng lượng bóng mất hàng năm tại Mỹ trong năm năm qua lên đến hơn 1,5 tỷ quả. Đường kính bóng golf chuẩn chỉ 4,27 cm nhưng nếu xếp thành hàng,chúng sẽ dài gấp 1,5 lần chu vi Trái đất. Một quả bóng golf chuẩn nặng 45,93 gram và như thế,một tỷ quả sẽ nặng 45.930 tấn,tương đương 241 con cá voi xanh nặng nhất từng được khoa học ghi nhận.

Còn quy mô toàn cầu,lượng bóng mất dễ dàng lọt vào tầm 3-5 tỷ quả mỗi năm,theo chuyên gia Torben Kastrup Petersen đang công tác tại Liên minh golf Đan Mạch và đang nghiên cứu tác động của bóng thất lạc đối với môi trường.

Việc mất bóng không chỉ xảy ra ở sân mà còn ở nơi không chuyên phục vụ golf. Hồi 2009,các nhà khoa học Mỹ đã phát hiện hàng chục nghìn quả bóng golf trong lúc dùng tàu ngầm để tìm bằng chứng về quái vật hồ Loch Ness ở Scotland.

Năm 2017,chuyên gia Matthew Savoca,khi đó sắp thành giáo sư ngành sinh thái học đã bất ngờ khi nhận được thư từ học sinh trung học Alex Weber,trong đó đề nghị tư vấn cách giải quyết kho bóng golf tìm được trong vịnh Monterey ở California,nơi có nhiều sân nổi tiếng thế giới như Pebble Beach,Cypress Point,Carmel River Mouth.

Được Weber đưa vào kho,Savoca đã ngỡ ngàng khi thấy hàng đống thùng gỗ chất đầy bóng golf,tổng cộng khoảng 10.000 quả,chỉ do Weber và một người bạn nhặt được. Trong 1,5 năm tiếp theo,cả hai huy động thêm bạn bè,người thân nhặt thêm gần 30.000 quả từ các bãi biển và vùng nước nông dọc các sân quanh vịnh Monterey. Sau khi đội Weber nhặt được 50.681 quả,Savoca quy chúng tương đương 2,56 tấn rác nhựa.

Qua tìm hiểu,Savoca cũng ước lượng riêng khu vực quanh sân Pebble Beach có khoảng 186.000 quả bóng chìm dưới biển mỗi năm,tương đương 9,42 tấn rác nhựa.

Anh nói số chất thải như thế có thể rất độc hại cho đời sống của loài hải cẩu cũng như rái cá vùng biển California,khi nhiều lần nhìn chúng chơi đùa trong đống bóng golf "vô chủ".

Tiger Woods thi đấu trên fairway ở hố thứ 9 tại US Open 2000,trên sân Pebble Beach ở Monterey,California.

Savoca lo bởi bóng golf hiện đại thường có lõi nhựa tổng hợp,vỏ bằng hợp chất cao phân tử (polymer),lại được thêm các hợp chất hóa học gốc kẽm và benzoyl peroxide để tăng cường độ dai,bền. Bóng golf,khi còn nguyên vẹn sẽ gần như vô hại nhưng khi chìm dưới đáy biển,các hóa chất từ nó sẽ hòa dần vào đại dương ở dạng hạt li ti. "Rồi chúng sẽ thành hạt vi nhựa và thâm nhập vào lưới thực phẩm,từ đó vào trong cơ thể con người. Chẳng có cách nào đào thải",Savoca giải thích.

Chuyên gia này ước tính riêng số bóng nhặt được quanh sân Pebble Beach để lại 28 kg rác không thể thu hồi,từ đó cho thấy loại chất thải này ở quy mô toàn cầu sẽ lớn hơn gấp nhiều lần,trong bối cảnh giới golf đang chuộng sân ven biển.

Mitchell Schols,sáng lập công ty chuyên cung cấp bóng golf tự hủy sinh học ở Canada ước lượng khu vực Bắc Mỹ hàng năm có tầm một triệu quả lạc vào biển,thêm bình quân 100.000 quả mỗi năm tại năm thị trường golf hàng đầu thế giới và đều sau Mỹ,gồm Nhật,Hàn Quốc,Anh,Đức,Australia.

Hồi 2009,Liên minh golf Đan Mạch (DGU) công bố kết quả thử nghiệm trên bóng golf,trong đó kết luận chúng tiết ra nhiều kim loại nặng trong quá trình phân rã,riêng kẽm ở mức nguy hiểm,còn thời gian để một quả phân rã tự nhiên mất từ 100 đến 1.000 năm. "Vì thế,người chơi golf cần lưu tâm nhiều hơn đến ảnh hưởng môi trường khi đánh mất bóng",Torben Kastrup Petersen,chuyên gia của DGU khuyến cáo.

Trên thực tế,vài năm gần đây đã xuất hiện vài nhà sản xuất bóng golf thân thiện với môi trường,ở quy mô nhỏ. Hiện nay,đã có bóng được làm bằng hợp chất không độc hại trong đó có tinh bột bắp,tự phân rã nhờ nước,có thể tan trong vòng bốn tuần ngấm nước. Loại bóng này,khi "bỏ rơi" trên đất liền,sẽ mất từ một đến hai năm cho quá trình phân hủy.

Dù vậy,bóng tự tan như thế,do giá thành và tính năng còn hạn chế,chỉ hướng đến các sự kiện golf và sân nằm trong khu nghỉ dưỡng ven biển,hoặc du thuyền. Khoảng cách đánh của chúng,vì không có lõi nhựa tổng hợp thể rắn,sẽ giảm 30% so với bóng phổ biến hiện nay. Cũng vì thế,chúng chỉ phù hợp để đánh vào mục tiêu tầm gần hoặc vào nước.

Ngoài ra,còn loại bóng do hãng Albus,Tây Ban Nha sản xuất. Nó bắt đầu rã ngay khi tiếp xúc với nước,hoàn tất trong 48 tiếng,còn phế phẩm làm thức ăn cho cá hoặc san hô. Tuy nhiên,sản phẩm của Albus chưa được người chơi golf quan tâm do tuổi thọ và tính năng hạn chế.

Thực trạng đó dẫn đến kỳ vọng các nhà sản xuất hàng đầu thế giới,với nguồn lực mạnh mẽ,sẽ sớm góp phần giải bài toán ô nhiễm do bóng golf bằng nhựa tổng hợp.

Một con rái cá cầm quả bóng golf thất lạc trên vịnh Monterey.

Nhưng trong lúc chờ đợi hành động cụ thể,việc giảm thiểu phát thải hoặc hoạt động thu hồi là cần thiết. Hơn nữa,cách như thế cũng mang tính thương mại. Công ty Found Golf Balls hoạt động ở Mỹ và Canada bám triết lý "mất bóng không hẳn vô phương tìm lại". Riêng Mỹ,doanh nghiệp này cùng một số đơn vị kinh doanh khác đã thu gom bóng "bị bỏ rơi",tái chế rồi bán lại tổng cộng khoảng 150 triệu quả mỗi năm.

Found Golf Balls hiện niêm yết giá 23,99 USD cho lô 12 quả đã được tân trang như mới sau khi thu nhặt.

Theo CNN,ở London có một người đàn ông cùng chú chó của mình nhặt được hơn 6.000 quả trong sáu năm. Năm 2015,một người dân London cũng cho biết anh kiếm được khoảng 114.000 USD mỗi năm từ việc lặn tìm bóng chìm trong hồ nước trong các sân golf.

Trong khi đó,một số nhà sản xuất đang cố gắng thu hồi bóng cũ. Hãng Titleist công bố đơn vị thành viên,tên PG Golf từ khi thành lập vào năm 1992,đã tái chế rồi bán lại hơn 39.000 tấn bóng đã qua sử dụng,được làm từ cao su,surlyn và urethane.

Nhiều sân cũng đang tự tổ chức đội thu nhặt bóng riêng. Chẳng hạn như tổ hợp golf TPC Sawgrass ở Florida thuê đội thợ lặn chuyên nghiệp để gom khoảng 120.000 quả chìm trong vùng nước bao quanh green hình ốc đảo tại hố 17 par3 khét tiếng khó trong golf thế giới.

Sân Pebble Beach ở California cũng có chương trình nhặt bóng tương tự từ 2017,kết hợp trên bờ với dưới nước,còn thêm điều cấm golfer cố ý đánh bóng ra biển.

Quốc Huy (theo CNN)